Các khái niệm kinh tế trong ngân hàng - Economic Concepts in Banking

Giải quyết các khoản thanh toán

Mỗi ngày có hàng triệu giao dịch tài chính diễn ra trên nước Mỹ, một số được thực hiện bằng tiền giấy, nhưng phần nhiều bằng séc, chuyển tiền qua hệ thống đường dây, và các loại thanh toán điện tử. Ngân hàng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc giải quyết các khoản thanh toán này, đảm bảo chuyển tiền vào và rút tiền ra đúng tài khoản, đúng số lượng và chậm trễ không đáng kể.

Trung gian tín dụng

Ngân hàng đóng vai trò chủ yếu là làm trung gian tài chính. Ngân hàng thu tiền từ người gửi, thực ra là mượn tiền, rồi đồng thời cho những người đi vay khác mượn số tiền đó, tạo nên một dây nợ. Điều này đặc biệt quan trọng trong trường hợp giá trị tài sản sụt giảm. Khi giá trị tài sản sụt giảm, những tài sản ấy khó có thể trả nợ, khiến người đi vay khó vay được tiền hơn, và làm giảm khả năng cho vay. Tiếp theo là giảm luồng tín dụng từ người gửi tiết kiệm đến người chi tiêu và suy giảm hoạt động kinh tế. Đồng thời, ngân hàng thường nhận thấy rằng họ phải huy động vốn, và nhu cầu về vốn của họ đối lập với những khoản tiết kiệm có sẵn ấy.

Chuyển đổi thời hạn

Chuyển đổi thời hạn là một phần quan trọng trong các việc ngân hàng thực hiện hàng ngày. Nhiều nhà đầu tư đang sẵn lòng đầu tư trong thời gian rất ngắn trước mắt, nhưng nhiều dự án đòi hỏi những cam kết tài chính lâu dài. Vậy chức năng của ngân hàng là vay ngắn hạn, dưới dạng tiền gửi không kỳ hạn và những chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, mà cho vay dài hạn; ví dụ, những khoản vay thế chấp thường được hoàn trả trong 30 năm. Bằng cách thực hiện việc này, ngân hàng chuyển nợ có thời hạn rất ngắn (tiền gửi) thành tín dụng có thời hạn rất dài (khoản vay), và thu chênh lệch bằng lãi suất làm lợi nhuận. Tuy nhiên, họ cũng đối mặt với rủi ro chi phí vay vốn ngắn hạn có thể tăng cao nhanh hơn họ có thể bù đắp thông qua hoạt động cho vay.

Tạo ra tiền

Một trong những vai trò quan trọng nhất của ngân hàng nằm ở việc tạo ra tiền. Quan trọng là việc tạo ra tiền ở cấp độ ngân hàng đơn lẻ không giống việc "in tiền"; tiền giấy chỉ là một loại tiền. Thay vào đó, ngân hàng tạo ra tiền thông qua phương thức dự trữ theo tỷ lệ. Phương thức dự trữ theo tỷ lệ là một khái niệm then chốt để hiểu việc tạo ra tiền và nghiệp vụ ngân hàng hiện đại.

Phương thức dự trữ theo tỷ lệ đề cập đến việc ngân hàng chỉ giữ một phần nhỏ trong số ký thác họ có sẵn. Khi khách hàng đến ngân hàng và gửi 100 đô la, thì khoảng 10 đô la trong số đó sẽ được giữ trong tay dưới dạng tiền mặt hoặc chứng khoán dễ dàng thanh toán. 90 đô la còn lại sẽ được cho khách hàng khác mượn như những khoản vay, hoặc được dùng để mua cổ phiếu hay trái phiếu của công ty khác. Hiện tượng này được gọi là số nhân tiền tệ và có thể biểu diễn bằng công thức: m=1/tỷ lệ dự trữ theo quy định. Nếu tỷ lệ ấy là 10% (hay 0,1) thì mỗi đô la gửi ngân hàng, có thể trở thành 10 đô la tiền mới.

Đây là một khái niệm then chốt, vì đây là cách ngân hàng tăng lượng cung tiền và thực sự tạo ra tiền. Nếu ngân hàng chỉ làm nhà giữ đồ hay hầm giữ tiền thì họ sẽ có rất ít tiền có thể đem cho mượn.